Mục đích sống và khả năng thích nghi (Phần 2)

Phần 1 của bài viết Mục đích sống và khả năng thích nghi

Vậy mục đích sống thì có liên quan gì đến khả năng thích nghi?

Khả năng thích nghi là gì?

Trong sinh học, theo thuyết tiến hoá, thích nghi là cơ chế sinh học mà sinh vật điều chỉnh theo môi trường hoặc theo những thay đổi trong môi trường của chúng để sinh tồn.

• Trong cuốn sách “Nguồn gốc của muôn loài”, Charles Darwin mô tả sự thay đổi của cá thể và của loài (cả thực vật và động vật) về ngoại hình, khả năng, tính chất trong mối quan hệ với môi trường sinh sống. Những thực thể này được gọi là có sự thích nghi cao hơn, có khả năng tồn tại và thay thế những thực thể ít có khả năng thích nghi hơn.
• Trong The Call of the Wind (Jack London), Buck là một chú chó được sống trong nhung lụa từ nhỏ, trong một căn nhà rất giàu. Tuy nhiên, Buck bị lừa bán tới vùng phía Bắc xa xôi. Chú chó ngày xưa chưa từng chạy trốn khỏi cuộc chiến nào, hiện tại đã thực hiện hành vi ăn cắp, vì dạ dày kêu gào, cốt để cứu lấy cái mạng mình.

Khả năng thích nghi thường được nâng cao vai trò hoặc nhắc đến nhiều trong sinh học. Tuy nhiên trong cuộc sống hằng ngày, khả năng thích nghi cũng đề cập đến việc một người, có đủ khả năng để sống, sinh hoạt, làm việc trước sự thay đổi của môi trường, và thời đại.

Mục đích sống là động lực để tăng cường khả năng thích nghi để tồn tại

Vì cuộc sống thay đổi liên tục nên mới cần mục đích sống, chứ không phải vì cuộc sống thay đổi liên tục nên không cần mục đích sống.

Trong cuốn sách Đi tìm lẽ sống, Viktor Frankl kể về trải nghiệm của chính bản thân mình trong trại tập trung. Frankl nhận thấy rằng những người có mục đích sống, dù chỉ đơn giản là ước muốn gặp lại gia đình, lại có khả năng chịu đựng và thích nghi tốt hơn nhiều so với những ai mất đi hy vọng.

Sau nhiều lần quan sát chúng tôi có thể dự đoán chính xác ai sẽ là người ra đi tiếp theo và khi nào. “Anh ấy không còn sống được bao lâu đâu” hoặc “Tiếp theo sẽ là anh ấy” , chúng tôi thì thầm trong lúc bắt chấy giận cho nhau. Mỗi ngày qua đi đến chiều tối, chúng tôi quan sát chính thân thể trần truồng của mình và có cùng suy nghĩ: cơ thể của tôi thực sự chỉ còn một chiếc xác. Tôi còn gì là tôi nữa? Tôi vẫn là tôi bên dưới lớp da bọc xương này, là một thành viên phía sau hàng rào bọc thép này, tụ tập trong những lếu trại chật hẹp. Tôi là một phần của đám người mà mỗi ngày ai ai cũng nhận ra rằng một phần nào đó của cơ thể bị mục rã.

Trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy, Frankl tìm thấy ý nghĩa sống của mình là muốn nghiên cứu và chia sẻ trải nghiệm này với thế giới. Chính ý nghĩa đó đã giúp ông tồn tại và kiên trì trước những nỗi đau thể xác và tinh thần tại trại giam.

Người nào có lý do để sống thì có thể tồn tại trong mọi nghịch cảnh– Nietzche

Và niềm kiên định với giá trị của bản thân

Trong đại dịch COVID19 vừa qua, rất nhiều người đối mặt với sự thay đổi vô cùng lớn. Mất việc, mất nhà cửa, mất sức khoẻ, thậm chí mất cả người thân.

Nhưng cũng đại dịch đó đã tạo ra bước ngoặt trong cuộc sống của rất nhiều người, buộc họ phải thích nghi và có những quyết định thay đổi cuộc sống mà có thể trước đó họ chưa từng nghĩ đến. Nhiều người đã khám phá ra tiềm năng và đam mê mới, đồng thời thay đổi cách nhìn nhận về các ưu tiên và giá trị trong cuộc sống của mình.

Chỉ một ví dụ, nhưng rất điển hình, vào năm 2019, Taylor Swift đã huỷ tour diễn vòng quanh thế giới “Lover Fest” để quảng bá cho album “Lover”. 17 buổi biểu diễn dự kiến được tổ chức trong năm 2020 nhưng bị hoãn vô thời hạn do dịch COVID-19. Tuy nhiên, trong thời gian giãn cách, Taylor đã viết và ra mắt hai album  là Folklore và Evermore. Các album này không chỉ thành công rực rỡ về mặt thương mại mà còn nhận được đánh giá cao từ giới phê bình, giúp Taylor giành giải Grammy lần thứ ba cho Album của Năm với Folklore.

Có thể tạm bỏ qua COVID-19 vì nó quá đau buồn và ảnh hưởng đến quá nhiều người. Nhưng trong cuộc sống hằng ngày, những khó khăn và thay đổi vẫn xảy ra hằng ngày. Ví dụ như kẹt xe, hỏng xe, bị ngã xe,… Cách bạn nhìn những khó khăn đó và vượt qua chúng, hoặc là, né chúng ra để tiếp tục hướng đến đích đến của mình, mới là điều quan trọng.

Nghịch cảnh là điều kiện thuận lợi, nhưng ngàn vạn lần đừng để nó là lý do cho sự buông thả bản thân và sống không có mục đích của chính mình.

---

Bài viết nằm trong thử thách viết 30 ngày của Writing On The Net 7

#wotn7